مهندس ناظر نقشه بردار کیست؟
مهندس ناظر نقشه بردار شخصی حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال به کار در رشته نقشه برداری است که بر اجرای صحیح عملیات ساختمانی در حیطه صلاحیت مندرج در پروانه اشتغال خود نظارت می‌نماید.
وظایف مهندس ناظر نقشه بردار
این وظایف به طور کلی، شامل سه مرحله قبل از اجرای پروژه، حین اجرا و بعد از اجرای پروژه عمرانی می‌شود که در ادامه، وظایف موجود در هر یک از این مراحل را شرح می‌دهیم.
مسئولیت‌های مهندس نقشه بردار قبل از شروع پروژه
قبل از اینکه یک پروژه عمرانی وارد بخش اجرا شود، لازم است که کارشناس نقشه بردار آن پروژه وظایفی را انجام دهد که به طور خلاصه شامل موارد زیر می‌شوند:
- اندازه‌گیری و ثبت موقعیت عوارض طبیعی و مصنوعی؛
- تهیه و ارائه پروفیل خیابان‌های مجاور؛
- مساحت حدود اربعه و نقشه برداری توپوگرافی و تهیه نقشه سایت پلان؛
- جانمایی سایت پلان بر روی نقشه‌های ازبیلت، مطابق دستورالعمل‌های نهاد شهرداری؛
- بررسی و ارزیابی ابعاد اربعه و مساحت زمین بر اساس سند ثبتی؛
- همکاری و کمک به تیم معماری جهت جانمایی بهترین محل احداث، طبق مقررات شهرسازی و محاسبات بروکف؛
- اجرای طول و ابعاد سند بر روی نقشه زمین و در صورت نیاز رفع مشکلات ثبتی سند.
اختیارات مهندس در حین اجرای پروژه
کارشناسان ژئوماتیک در مرحله اجرای پروژه عمرانی نیز دارای مسئولیت‌های متعددی نظیر موارد زیر هستند:
- اجرای سایت پلان و جانمایی محل فونداسیون؛
- نظارت و کنترل بر اجرای عملیات خاک‌برداری و گودبرداری؛
- کنترل پیوسته خطوط تراز بستر سازی و مگر ریزی؛
- جانمایی و کنترل مداوم محل حفر چاه شمع‌ها؛
- پیاده سازی خطوط تراز در طبقات برای پیمانکاران دیگر مانند تاسیسات، برقکار، سقف کاذب و همچنین نظارت و کنترل مستمر بر آن‌ها؛
- جانمایی محورهای سازه و کنترل مستمر موقعیت مکانی و تراز ارتفاعی آن‌ها؛
- پیاده سازی اجزای ساختمانی و نظارت بر اجرای صحیح آن‌ها در داخل و خارج ساختمان؛
- اجرای نماهای پیچیده و پازلی نظیر نمای فریم لس شیشه‌ای، کامپوزیت پنل آلومینیوم و غیره؛
- نظارت و کنترل بر نصب قطعاتی که شاقولی بودن آن‌ها حائز اهمیت است؛
- اجرای رمپ‌ها و سایر اجزای محوطه سازی و کنترل دقیق خطوط تراز آن‌ها؛
- کنترل شاقولی و پیچیدگی ستون‌های پروژه‌های ساختمانی دارای اسکلت فلزی؛
- کنترل خط تراز بتن ریخته شده در سقف‌ها؛
- انجام محاسبات مورد نیاز بر اساس نقشه برداری‌های مداوم از سطح سایت بنا؛
- کنترل موقعیت مسطحاتی ستون‌های پروژه‌های اسکلت بتونی؛
- و در آخر، اجرای نقشه‌های داخلی طبقات مانند جانمایی محل بنای رایزرهای تاسیسات، تیغه‌های دیوارچینی، کانال‌های زهکشی، به کارگیری قطعات سقف و غیره از جمله دیگر وظایف مهندس نقشه بردار ساختمان در مرحله اجرا محسوب می‌شوند.
مسئولیت‌های مهندس نقشه بردار بعد از اتمام پروژه عمرانی
به محض تکمیل شدن پروژه ساخت و ساز، مهندس ژئوماتیک موظف است از تمام فرآیند انجام شده، نقشه‌ها و گزارشات لازم را تهیه و به کارفرما ارائه کند. به همین دلیل، کارشناسان ژئوماتیک بنابر نوع پروژه و دستورالعمل‌های کارفرما، دارای مسئولیت‌های متعددی نظیر موارد زیر هستند:
- طراحی و تدوین نقشه از فعالیت‌های انجام شده متناسب با نیاز پیمانکار و همچنین نوع پروژه؛
- آماده سازی شرایط مطلوب برای نقشه برداری؛
- نقشه برداری میکرژئودزی؛
- تدوین نقشه ازبیلت ستون‌ها و دیوارهای حایل جهت بررسی وضعیت سازه از نظر نشت و در نهایت انتخاب شیوه‌های کارآمد برای تقویت سازه؛
- تهیه پلان ازبیلت نمای ساختمان جهت بازسازی یا اجرای نمای جدید با استفاده از تجهیزات متناسب و دقیق نقشه برداری؛
- طراحی نقشه ازبیلت از کلیه اجزای ساختمان مانند محل خروجی و ورود لوله‌های تاسیساتی، حفر کانال‌های آب، سرویس‌های بهداشتی و غیره؛
- انتخاب وسایل و ابزار کار مناسب جهت تهیه ازبیلت؛
- مستند سازی‌های لازم در جهت شناخت آثار ملی و تاریخی، تدوین نقشه‌های حفاظت، مرمت، بافت‌های تاریخی، ساماندهی بناها با استفاده از ابزارهایی نظیر اسکنرهای لیزری و سیستم‌های فتوگرامتری از دیگر وظایف مهندس نقشه بردار ساختمان شناخته می‌شوند.
به طور کلی بر اساس جدول ۱۷ مبحث ۲ مقررات ملی ساختمان حدود صلاحیت مهندسان نقشه برداری در امور ساختمان سازی به شرح ذیل تعریف است:
١. تعیین موقعیت ملک بر روی نقشه هوایی و یا سایر نقشه های مورد درخواست
۲. مشخص کردن (پیاده کردن محل دقیق ملک بر روی زمین).
٣. تعيين مساحت املاک و تعیین ابعاد و مختصات دقیق آن و تطبیق با حدود مشخصات اسناد مالکیت.
۴. تهیه نقشه توپوگرافی بزرگ مقیاس در سیستم مختصات و سیستم تصویر از زمین مورد نظر.
۵. تهیه مقاطع طولی و عرضی از معابر.
۶. تعیین بر و کف و علامت گذاری تراز صفر ساختمان و ثبت آن در محل مناسب.
۷. کنترل استقرار درست ساختمان در سطوح قائم و افقی.
۸. کنترل شیب بندی محوطه ها و پارکینگ ها
۹. کنترل جابجایی نشست و تغییر شکل ساختمان و زمین های مجاور آن در حین ساخت و بعد از آن ناشی از عوامل و حوادث طبیعی و انسانی
۱۰. تهیه نقشه های لازم برای تفکیک واحدهای موجود در مجتمع های ساختمانی
اما طبق بند ۱۸-۹ مبحث ۲ و تبصره ۲ ماده ۱۲ آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان موضوع صلاحیت های ذکر شده برای مهندسان نقشه برداری نافی صلاحیت های سایر مهندسان و مسئولیت های ناشی از آن برای انجام پاره ای از امور فوق در انجام امور تهیه طرح معماری و انجام محاسبات سازه و همچنین نظارت معماری و نظارت سازه برای تمام گروه های ساختمانی تعیین شده است نیست.
بنابراین چنین نتیجه می‌شود که ناظران معماری، سازه و نقشه برداری در برخی از موارد شرح خدمات ذکر شده بسته به مستندات، گزارش ها، دستور کارهای ابلاغیه ها و اقداماتی که به طور مستمر انجام داده‌اند مسئولیت داشته و در صورت بروز اشکال در نقشه برداری پاسخگو هستند و میزان قصور هر یک توسط کارشناس رسمی دادگستری یا کارشناس عمومی ماده ۲۷ سازمان نظام مهندسی ساختمان بررسی و تعیین می‌شود.
